Urazy, uszkodzenia mózgu, udar mózgu – leczenie.

Wstęp do Diety przy uszkodzeniach mózgu – udar mózgu 

Pewnego dnia dowiadujesz się, że Twój mózg doznał znacznych uszkodzeń i nie ma zmiłuj, musisz zacząć brać pod uwagę pewne czynniki. Czy wiesz jakie? Spośród wielu skupimy się dziś na wpływie reaktywnych formach tlenu i oksydacji, bo im poważniejsze zmiany w mózgu, tym sprawy „okołotlenowe” mają większe znaczenie. W jaki sposób udar mózgu wpływa na codzienne życie?

Mimo że mózg zawiera tylko 2% masy całego ciała, to zużywa 20% tlenu całego ciała – ROS zabierają tlen. (0)

Wstęp: Udar mózgu to wynik niedotlenienia, do którego dochodzi na skutek braku dopływu krwi do mózgu, wtedy powstaje skrzep który zmniejsza przepustowość tlenu na długie lata. Niedotlenienie zabija neurony – Neuron, inaczej komórka nerwowa, odpowiada za odbieranie, przetwarzanie oraz przesyłanie impulsów nerwowych, czyli sygnalizację informacji/plików/dokumentów/danych dla organizmów. (1)

Dostarczenie jak największej ilości tlenu tlen, ochrona komórek nerwowych jedne z najistotniejszych czynników dla odbudowy mózgu – a ROS biorą bardzo duży udział, niedotlenieniu oraz uszkodzeniach neuronów. (2)

Czym są reaktywne formy tlenu  

RFT (lub ROS, od ang. reactive oxygen species) to chemicznie reaktywne cząsteczki powstałe w wyniku redukcji tlenu cząsteczkowego. Inaczej mówiąc, to takie cząsteczki tlenu, które z pewnych przyczyn straciły elektron na swojej ostatniej powłoce, co sprawiło, że stały się niestabilne. I takie wybrakowane cząsteczki próbują uzupełnić sobie brakujący elektron rabując go innym cząsteczkom, co oczywiście powoduje uszkodzenie tych ostatnich, a co można zilustrować takim oto uroczym obrazkiem: 

Czerwona cząsteczka z lewej strony kradnąca elektron niebieskiej to oczywiście RFT czy też wolny rodnik. Niestety nie udało się odszukać nazwiska autorki ilustracji. 

RFT są klasyfikowane jako cząsteczki neurotoksyczne i w nadmiarze szkodzą (3): kiedy ich poziomy przekraczają mechanizmy obronne, czyli taki poziom stresu, z którym mózg jeszcze sobie radzi, rozwija się stres oksydacyjny (badanie) zaburzający normalne funkcjonowanie organizmu. U osób po udarze mózgu, czy takich, które przeszły różnego typu obrażenia mózgu ilość RTF ma jeszcze większe znaczenie, ponieważ do stresu oksydacyjnego dochodzi łatwiej (4). Stres oksydacyjny jest głównym graczem w rozwoju powikłań cukrzycowych ⁵, a reaktywne formy tlenu i zaburzona oksydacja to podstawowy czynnik rozwijania się cukrzycy na całym świecie (6). 

Reaktywne formy tlenu, chociaż wprawiają mózg w stres, to w odpowiednich ilościach są niezbędne. Odpowiadają szczególnie za pamięć, plastyczność synaptyczną czy uczenie się – ale jeśli jest ich już za dużo, po udarze jest też ludziom po udarze mózgu trudniej się nauczyć nowych rzeczy. Bez stresu nie ma rozwoju,: dzięki nim mózg może się uczyć, reagować i działać, ale zbyt dużo stresu uszkadza mózg.

RFT produkowane są w pewnej ilości przez sam proces oddychania. Zwróćcie więc uwagę na to, że jakość powietrza wpływa na RFT! Ale duże ilości wolnych rodników zawarte są też w jedzeniu (7). Więc to, w jaki sposób RFT gromadzą się w mózgu, zależy od naszej diety, od tego gdzie przebywamy, a nawet od tego co robimy, bo – jak się okazuje – RFT indukowane są też przez wysiłek (8).  

Dlaczego jest to tak istotne dla mózgu udarowca?  

Odpowiednia dieta chroni organizm przed nadmiarem wolnych rodników. Mózg po udarze łatwiej gromadzi niekorzystne substancje – również te z pożywienia – i o wiele trudniej się ich pozbywa (9). A rodzaj i jakość jedzenia jest podstawowym substratem energetycznym dla pracy mózgu. Brak odpowiedniego odżywiania sprawi, że dostarczymy niekorzystnych związków (m.in. więcej RFT) i powrót do zdrowia może zostać znacznie opóźniony, a czasem wręcz niemożliwy. Przy okazji zaniedbanie czynników dietetycznych i nierozumienie zachodzących w nas zmian może zmniejszyć wykorzystanie potencjału rehabilitacji. 

Dlaczego? 

Praca błon komórkowych, prowadzących impulsy dla połączeń mózg-mięsień ulega uszkodzeniom w czasie udaru (10). Żeby odbudować pracę mięśni to ta sygnalizacja musi być jak najbardziej sprawna. Do normalnego funkcjonowania potrzebne jest odpowiednie działanie przekaźników: dopaminy, która odpowiada za uwagę, noradrenaliny – koncentracja, acetylocholiny – praca narządów wewnętrznych, serotoniny – spokój i dobre samopoczucie, GABA – sen i regeneracja. Działanie ich wszystkich zależne jest od sprawności szlaków komunikacyjnych, na którą wpływ – poza samą błoną komórkową – ma ilość RFT w mózgu, związany z tym stres (11) oraz siła i miejsce samego udaru (12). 

W wyniku udaru mózgu niedokrwiennego lub krwotocznego dochodzi do wzrostu produkcji wolnych rodników i jednocześnie upośledzony jest system fizjologiczny usuwający ich nadmiar (antyoksydacja). Wolne rodniki zaangażowane są w patofizjologię udaru jako ważny czynnik przyczyniający się do uszkodzenia komórek i tkanek. Ich produkcja w niedokrwionym mózgu zależy od intensywności, stadium i miejsca niedokrwienia oraz wystąpienia reperfuzji (przywrócenia przepływu krwi w niedokrwionym narządzie). Wolne rodniki wpływają też oczywiście na ilość reaktywnych form tlenu w mózgu (13). 

Na co jeszcze wpływają reaktywne formy tlenu? 

Tak jak wspomniałem powyżej RFT wpływa na wszystkie funkcje mózgu, a nauka jasno wskazuje również na wpływ stresu oksydacyjnego na strukturę i funkcje neuronów w chorobach neuropsychiatrycznych, w tym w depresji. Wspólnym mianownikiem wszystkich tych chorób, w tym schizofrenii i ADHD, jest zwiększona odpowiedź zapalna mózgu (czyli jego nadmierny stres) spowodowana ekspozycją na czynniki prozapalne (czyli właśnie RFT) podczas jego rozwoju lub nagromadzenia zwyrodniałych neuronów, utlenionych białek itp. (14). 

Co ciekawe, pod wpływem nadmiernego gromadzenia się RFT działanie i funkcje mózgu słabną po posiłku. Nadmierna produkcja RFT aktywuje enzym naprawczy DNA PARP, który powoduje utratę energii w neuronach w wyniku konsumpcji NAD – ale to już ciekawostka dla chemików 😊 (15) – ale to dlaczego udarkowiec może nie mieć energii po posiłku, być zdezorientowanym,

RFT również wpływa na problemy z wzrokiem! Dlatego też łatwiej o szybszą utratą wzroku po udarze, oraz często po samym udarze już wzrok jest na stałe słabszy, szczególnie widzenie jak za mgłą, (16)

Mózg po udarze jest bardziej wrażliwy na reaktywne formy tlenu przez posiadanie zmniejszonych możliwości antyoksydacyjnych (17). Nieodpowiednia dieta naprawdę może utrudniać powrót do zdrowia. Przy zwiększonej produkcji RFT, problemami z antyoksydacją doprowadzenie do cukrzycy przez nadmiar RFT jest znaczące łatwiejsze niż u osoby zdrowej, wiąże się z problemami z insuliną, również z neuropatię cukrzycową, która uszkadza nerwy, a to z kolei opóźnia przywrócenie sprawności fizycznej (18). 

A jeśli czekasz na wskazówki do wykorzystania w praktyce, to spieszę donieść, że w drugiej części artykułu omówimy konkretne składniki diety.  W sprawie konsultacji, prowadzenia przypadku zapraszam TUTAJ moja grupa TUTAJ więcej artykułów. TUTAJ